Paus Franciscus definieert de gemeenschap der heiligen als de Kerk, maar zegt dat ook afvalligen en godslasteraars er deel van uitmaken. Hoe kan dat? (Foto: Wikimedia Commons)
Paus Franciscus: ‘De Kerk is de gemeenschap van geredde zondaars’
In zijn ‘catechese’ op woensdag laat paus Franciscus zich weinig gelegen liggen aan het onderwijzen van de traditionele kerkleer, die bevestigd is door het leergezag van pausen, concilies, bisschoppen, leerstellingen van de Kerkleraren en de instemming van de gelovigen.
Op een vrije manier, te midden van grappen, doet hij de ernstigste beweringen in een verwarrende taal die mensen ketters kunnen interpreteren.
De Kerk, een "gemeenschap van zondaars"?
Toen hij op woensdag 2 februari 2022 over de gemeenschap der heiligen sprak, grapte hij: "Het zijn niet de heiligen die de communie ontvangen, daar gaat het niet om." (1) Hij voegde daar terecht aan toe: "De gemeenschap der heiligen is de Kerk."
Het probleem begint wanneer paus Franciscus de Kerk definieert en zegt dat iemand er lid van blijft, hoe groot de zonden ook zijn die hij begaat, inclusief afvalligheid.
Hij zegt:
"De Kerk is de gemeenschap van geredde zondaars. Dit is een prachtige definitie."
En voegt eraan toe,
"Niemand kan zichzelf uitsluiten van de Kerk. We zijn allemaal geredde zondaars."
De definitie van paus Franciscus herinnert aan Luthers tegenstrijdige zin simul justus et peccator (‘tegelijk heilig en zondaar’), die de leer van de ketter samenvat. Voor Luther zijn alle mensen al gered hoewel ze zondaars blijven, omdat Christus, onze Heer, onze zonden niet uitwist, maar ze met de mantel van zijn offer bedekt.
Zijn afvalligen leden van de Kerk?
Volgens de semi-Lutherse definitie van paus Franciscus is er geen verschil tussen deugdzaamheid en zondaar zijn, want "niemand kan zichzelf van de Kerk uitsluiten." Vervolgens geeft hij extreme voorbeelden:
"Vader, laten we denken aan hen die het geloof hebben verloochend, die afvalligen zijn, die de Kerk vervolgen, die hun doop hebben verloochend: Zijn die ook thuis? Ja, deze ook. Allemaal. De godslasteraars, stuk voor stuk. Wij zijn broeders. Dit is de gemeenschap der heiligen. De gemeenschap der heiligen houdt de gemeenschap der gelovigen op aarde en in de hemel bijeen, en op aarde de heiligen, de zondaars, allen." (2)
Verwarrender en tegenstrijdiger kan deze uitspraak niet zijn. Paus Franciscus heeft de gemeenschap der heiligen gedefinieerd als de Kerk en zegt nu dat afvalligen en godslasteraars er deel van uitmaken. Toch eindigt hij met te zeggen dat de gemeenschap der heiligen de "gemeenschap der gelovigen" is. Hoe kunnen afvalligen van het geloof worden beschouwd als "gelovigen"?
Lees ook: De nieuwe “gerechtigheid" van paus Franciscus en zijn egalitaire "synodale kerk"
De definitie van de heilige Robertus Bellarminus
De heilige Robertus Bellarminus hanteert een klassieke definitie van de Kerk die vaak door theologen wordt aangehaald.
De Kerk is "een geheel van mensen verenigd door de belijdenis van hetzelfde christelijke geloof, en door deelname aan dezelfde sacramenten, onder het bestuur van wettige voorgangers, meer in het bijzonder van de Paus van Rome, de enige plaatsvervanger van Christus op aarde."
En daarom, zegt de heilige Leraar, "zijn uitgesloten alle ongelovigen ... en zij die tot de Kerk behoorden maar haar verlieten, ketters en afvalligen." (3)
Zondaars zijn dode leden van de Kerk
Theologen vergelijken de zondaars die in de Kerk blijven gewoonlijk met de dode takken van de wijnstok (de wijnstok is Onze Heer Jezus Christus) waar het sap van de genade niet meer doorheen gaat. (4)
Charles kardinaal Journet beschrijft heel treffend hoe de zondaars in de Kerk blijven:
"De Kerk bevat zondaars. Maar zij bevat de zonde niet. Alleen op grond van wat in hen zuiver en heilig blijft, behoren de zondaars tot haar, dat wil zeggen op grond van het sacramentele karakter van doopsel en vormsel en van de theologische gewoonten van geloof en hoop als zij die nog hebben. . . . Maar op grond van de doodzonde die in hen is binnengedrongen en hun hart vult, behoren zij vooral toe aan de wereld en aan de duivel. Wie de zonde doet, is van de duivel' (1 Johannes 3:8)." (5)
Lees ook: Is paus Franciscus homo-heresie binnen de Kerk aan het toestaan?
Ketters en afvalligen verdrijven zichzelf uit de kerk
Door ketterij aan te hangen sluit de ketter zichzelf uit van de Kerk. Zoals Sint Paulus zegt, wordt hij "door zijn eigen oordeel veroordeeld" (Tit. 3:10-11).
De heilige Hiëronymus becommentarieert deze tekst van de heilige Paulus door te zeggen: "Daarom wordt gezegd dat de ketter zichzelf heeft veroordeeld; want de hoereerder, de overspelige, de moordenaar en de andere zondaars worden door de priesters uit de Kerk gezet; maar de ketters spreken het vonnis over zichzelf uit en sluiten zichzelf spontaan van de Kerk uit; deze uitsluiting is hun veroordeling door hun eigen geweten." (6)
De heilige Augustinus gaat in dezelfde richting: "Scheidt u af van de leden van de Kerk, scheidt u af van haar Lichaam. Maar waarom zou ik hen zeggen zich af te scheiden van de Kerk als ze dat al gedaan hebben? In feite zijn ze ketters; ze staan al buiten de Kerk." (7)
Dit is ook de leer van de heilige Robertus Bellarminus (8)
'Zonder geloof onmogelijk God te behagen'
Paus Pius XII bevestigt tenslotte dat de zonde van schisma, ketterij of afvalligheid "van nature ... een mens scheidt van het lichaam van de Kerk." (9)
Hoe kan een ketter of afvallige lid zijn van de Kerk als hij van God zelf is afgeweken door Zijn gezag te ontkennen en de waarheid die Hij heeft geopenbaard en die de Kerk leert, te verwerpen?
Sint Paulus leert - en het kerkelijk leergezag herhaalt (10) - dat "het zonder geloof onmogelijk is God te behagen" (Hebr. 11,6). Daarom breekt de ketter met God op het moment dat hij ketterij aanhangt, geeft hij het bovennatuurlijke geloof op, verliest hij het bovennatuurlijke leven en gaat hij de weg van de eeuwige verdoemenis.
Dogma en moraal
Moraal en dogma zijn nauw met elkaar verbonden. "Zij zijn slechts twee delen van een theologisch unieke wetenschap." (11) Een fout in het dogma zal morele gevolgen hebben, en een fout in de moraal zal het dogma beïnvloeden.
Is dit luthers-vriendelijke concept van zonde en verlossing de reden waarom paus Franciscus de weg vrijmaakt voor het geven van de Heilige Communie aan mensen die objectief gezien in zonde verkeren, zoals overspeligen (12) , en zo inschikkelijk is voor degenen die sodomie beoefenen? (13)
Voetnoten
- Tenzij anders aangegeven zijn alle ccitaten uit de Algemene Audiëntie van paus Franciscus in de Paus Paulus VI Aula, woensdag 2 frbruari 2022, //www.vatican.va/content/francesco/en/audiences/2022/documents/20220202-udienza-generale.html, (geraadpleegd op 2 februari).
- Paus Franciscus, Vaticaanse website, beginnend op 18:28, //www.vatican.va/content/francesco/it/events/event.dir.html/content/vaticanevents/it/2022/2/2/udienzagenerale.html; or on YouTube: //www.youtube.com/watch?v=jsWbIsQBUIo. (Onze vertaling)
- Saint Roberto Francesco Romolo Bellarmino, Disputationum Roberti Bellarmini, Politani, S.J.: De Conciliis Et Ecclesia. De Conciliorum Auctoritate… (Milan: Edente Natale Battezzati, 1858), T. 2, p. 75.
- Cf. John 15:1-10.
- Charles Journet, The Church of the Word Incarnate (London – New York: Sheed & Ward, 1955), Vol. I, p. xxvii.
- Geciteerd in Arnaldo Xavier da Silveira, Can a Pope Be… a Heretic? The Theological Hypothesis of a Heretical Pope, trans. John Spann (Portugal: Caminhos Romanos, 2018), 85–6.
- Sermo 81, ML 38/981 geciteerd in Salaverri, De Ecclesia Christi, III, ch. 2, Art. 3, no. 1060, //www.mercaba.org/TEOLOGIA/STE/iglesia/libro_3_cap_2.htm#Articulo%20III.
- See Xavier da Silveira, Can a Pope Be… a Heretic?, p. 77.
- Pius XII, Encyclical Mystici Corporis Christi, no. 23, June 29, 1943, //w2.vatican.va/content/pius-xii/en/encyclicals/documents/hf_p-xii_enc_29061943_mystici-corporis-christi.html.
- Concilie van Trente, Decreet over de rechtvaardiging,” hfst. 7; Vatican Council I, Dei Filius, ch. 3, “On Faith,” no. 5.
- Antonio Lanza-Pietro Palazzini, Principios de Teologia Moral, (Madrid: Ediciones Rialp, 1958), t. I, p. 19.
- Zie Luiz Sérgio Solimeo, “Because of Its Grave Errors ‘Amoris Laetitia’ Should Be Rejected,” TFP.org, May 4, 2016, //tfp.org/because-of-its-grave-errors-amoris-laetitia-should-be-rejected/.
- Zie Luiz Sérgio Solimeo, “Pope Francis Endorses Same-Sex Civil Unions, but Something Intrinsically Evil Cannot Be the Object of Legal Rights,” TFP.org, Dec. 4, 2020, //tfp.org/pope-francis-endorses-same-sex-civil-unions-but-something-intrinsically-evil-cannot-be-the-object-of-legal-rights/; Luiz Sérgio Solimeo, “Pope Francis Supports Sodomy and Holy Communion for Pro-Abortion Politicians,” September 28, 2021, //tfp.org/pope-francis-supports-sodomy-and-holy-communion-for-pro-abortion-politicians/.